Wywiad z Grażyną Jeromin – Gałuszką

Dzisiaj mała niespodzianka! Otóż, jak zapewne zauważyliście w ostatnim tygodniu zrecenzowałam dwie książki pewnej polskiej pisarki, a mianowicie pani Grażyny Jeromin - Gałuszki, tj. "Magnolię" oraz jej kontynuację, czyli "Długie lato w Magnolii". Była w tym pewna przyczyna, bowiem 31 maja tego roku odbywała się I. Ogólnopolska Noc Bibliotek i moja zaprzyjaźniona biblioteka wzięła w tej inicjatywie udział, a mnie poprosiła o przeprowadzenie wywiadu z zaproszoną na to spotkanie autorką, którą - jak się pewnie domyślacie- była pani Jeromin -Gałuszka. Dzięki jej uprzejmości mogę i Wam, moim czytelnikom, zaprezentować ten wywiad. Bardzo się z tego cieszę, tym bardziej, że to pierwszy wywiad na moim blogu. Zatem, nie przedłużając więcej, zachęcam do lektury wywiadu:

  

Ale przedtem kilka słów o autorce:

źródło: Prószyński i S-ka

 

Absolwentka bibliotekoznawstwa na Uniwersytecie Warszawskim oraz scenopisarstwa na PWSFTViT w Łodzi. Publikowała utwory poetyckie i krótkie formy prozatorskie w czasopismach oraz antologiach poetyckich. Laureatka ogólnopolskiego konkursu na temat filmowy zorganizowanego przez Agencję Scenariuszową i tygodnik „Film”. Współautorka jednego z popularnych seriali telewizyjnych. Zadebiutowała powieścią pt. „Złote nietoperze”, która otrzymała pierwszą nagrodę w konkursie literackim „Kolory życia”. 

Jak zaczęła się Pani przygoda z pisaniem?

Moja przygoda zaczęła się od czytania, później dopiero były jakieś próby literackie – najpierw w szkole podstawowej, potem w średniej. Ale po ukończeniu szkoły średniej od razu wyszłam za mąż, więc jakoś tak wtedy zabrakło i weny, i czasu. Wiadomo, dzieci, praca i studia jednocześnie… Jednak i wtedy próbowałam pisać jakieś opowiadania, krótsze formy, ale jeśli chodzi o powieści wzięłam się za nie stosunkowo późno - kiedy już ułożyłam sobie życie i mogłam zacząć myśleć o sobie. I wtedy właśnie został ogłoszony konkurs na powieść w jednym z kobiecych czasopism. Mój syn usłyszał o nim w radiu, kupił gazetę i powiedział, bym usiadła i napisała książkę. Napisałam. I wygrałam ten konkurs. I tak w sumie od przypadku zaczęła się moja przygoda z pisaniem.

Skąd czerpie Pani inspiracje do tworzenia swoich powieści?

Nie mam pojęcia… :) Myślę, że z rzeczywistości, z otaczającego świata, z tego, co kiedyś przeczytałam, zobaczyłam, usłyszałam, ale i z podświadomości. Po prostu, ze wszystkiego, co przeżyłam.

fot. Karolina Wiatr

A jak jest z tym tworzeniem? Pisanie, to według Pani, czekanie na natchnienie, przyjemność czy może ciężka praca?

U mnie nie ma czegoś takiego jak natchnienie. Siadam po prostu z rana i piszę  - to  znaczy teraz, kiedy stało się to moim zawodem, kiedy porzuciłam swoją dawną pracę. Oczywiście, są dni kiedy pisze się łatwiej i kiedy pisze się trudniej – więc może wtedy można mówić o natchnieniu…

Czy są jakieś zasady, swoiste rytuały, których przestrzega Pani podczas pisania?

Chyba tylko kawa i papieros :) Nic więcej nie potrzebuję – prócz oczywiście laptopa. Minęły już czasy ołówków i maszyn do pisania, kiedy aż palce twardniały od stukania.

Wielu ludzi obecnie stwierdza, że rzadko czyta książki. Są wśród nich i tacy, którzy w ciągu roku nie przeczytają ani jednej. Jak Pani myśli, czy możliwe jest pełnowymiarowe i pełnowartościowe życie  bez literatury? Czy istnieje jej jakiś dobry zamiennik?

Dla mnie nie, ale nie chcę wyrokować i oceniać innych. Każdy ma inną hierarchię wartości, co innego ceni i co innego jest dla niego ważne. Mnie się wydaję, że bez książki moje życie byłoby bardzo ubogie, ale inni być może znajdują jakiś ekwiwalent – może film? A jeśli nie jest on związany z kulturą, to co można powiedzieć – w sumie nic.

Kim według Pani jest tzw.  „dobry pisarz”?

Dla mnie „dobry pisarz” to takich, który pisze uczciwie i w miarę poprawnie – tak, żeby chciało się czytać, żeby w tym, co robi, było coś, co – nie wszystkich – ale kogoś ujmie.

Napisała Pani kilka scenariuszy do filmów i seriali. Proszę powiedzieć na czym, według Pani, polega różnica pomiędzy tworzeniem scenariuszy a powieści?

Nie da się tego tak do końca porównać. Pisanie scenariusza jest i trudniejsze, i łatwiejsze zarazem. Trudność polega na tworzeniu tekstu bez narracji, bez tej ciągłości i płynności, łatwość zaś na zapisie kolejnych czynności bohaterów w didaskaliach i ich dialogów. Jednak napisać naprawdę dobry scenariusz jest według mnie o wiele trudniej niż napisać dobrą książkę. W moim przypadku, pisanie scenariuszy było związane jedynie z kwestią finansową. Nie dawało mi to żadnej radości i otwarcie się do tego przyznaję. Ostatnio pracowałam nad scenariuszem do wielkiej, kinowej produkcji, do musicalu. Mam nadzieję, że coś z tego będzie, ale zdecydowanie jednak wolę pisać książki!

Co czyta Pani najchętniej w wolnych chwilach? Jakich autorów? Jakie gatunki? Dlaczego?

Ostatnio czytam prawie wyłącznie literaturę popularnonaukową. A dawniej przeczytałam wszystko, co trzeba było przeczytać oraz to, co w jakiś sposób mnie zauroczyło.

Czy mogłaby Pani udzielić kilku wskazówek osobom, które pragną zacząć swoją własną przygodę z pisaniem, ale na razie nie mają odwagi?

Chętnie. Ja sama przez wiele lat nie miałam odwagi. Wydawało mi się, że jedynie coś tam sobie skrobię, ale tak może napisać każdy. Pierwsza, najważniejsza rada to, by czytać, czytać i czytać! Jak najwięcej! Potem dopiero można brać się za pisanie, jeśli czuję się talent. Jednak należy zawsze się sprawdzić – dać komuś jakiś fragment do przeczytania tak, by na tym pierwszym etapie, ktoś pomógł ocenić, czy w ogóle warto podejmować trud i tracić czas.

Jednym z uczuć dominujących w Pani powieściach jest samotność. Czy uważa Pani, że jest to jeden z najważniejszych problemów współczesnego człowieka, o którym ludzie wstydzą się mówić? Czy powieści o samotności służą oswojeniu tego tematu i otwarciu się na drugiego człowieka?

Wydaję mi się, że problem samotności w naszych czasach – zresztą w każdych – jest obecny. Nie zastanawiam się, że piszę o samotności – po prostu tak wychodzi.

Mottem do obu książek o Magnolii są słowa Pascala. Domyślam się, że nie jest to przypadek. Czy „Myśli” Pascala są dla Pani swoistym drogowskazem życiowym?

Przyznaję, że cytat ten znalazłam w jednej ze swoich ulubionych książek. Mądrzy ludzie czasem coś mądrego powiedzą, a to niezwykle mi się spodobało i tak się złożyło, że pierwszą część mogłam wykorzystać do „Magnolii”, a drugą – do „Długiego lata w Magnolii”. Nie wiem, co będzie z trzecią (która ma też powstać), bo to zamknięta myśl :)

Na miejsce akcji „Magnolii” i „Długiego lata w Magnolii” wybrała Pani urokliwy zakątek Polski, tzn. Bieszczady. Dlaczego akurat one? Jest Pani jakoś z nimi związana?

U mnie w ogóle inspiracjami do napisania książek są miejsca. Każdy pomysł na powieść bierze się z miejsca, które mnie zauroczy klimatem, barwą, zapachem. I tak też było z „Magnolią”. Byłam w Bieszczadach i przypadkowo weszłam do pewnej knajpy, po starym więzieniu i tam też „zobaczyłam” swoich bohaterów. Zobaczyłam na przykład Filipa Spalskiego, który wchodzi na górę, chociaż tej góry nie było, ale ja już ją sobie stworzyłam w wyobraźni.

Czytając Pani Książki, zauważyłam pewną powtarzającą się tendencję. Otóż, w Pani powieściach częściej mężczyźni są zagubieni, samotni, nieszczęśliwi – jak choćby Maurycy, stary Miśkiewicz, Filip Spalski czy Adam Gorzelak, zaś kobiety pomimo przeżytych nieszczęść są pełne życia, przebojowe, zdeterminowane, jak Olga, Marlena czy Cześka i Tuśka. Skąd taki podział?

No, nie wiem – tak chyba powinno być :) Ale ten podział powstał świadomie, z premedytacją. Chciałam trochę wzmocnić pozycję kobiet i sprawić, by i mężczyźni zaczęli sięgać po moje powieści.

Nie przypominam sobie innej książki – a mówię o Magnolii - w której postać sprawiająca wrażenie głównego bohatera jest tak naprawdę postacią, o której wiemy najmniej spośród wszystkich wymienionych bohaterów. Filip Spalski spełnia niejako funkcje portalu, przez który wchodzimy do powieściowego świata bieszczadzkiej wsi i jej mieszkańców, tj. Olgi, Marleny, Czesi, Doris, Tuśki, Rudolfa i Luiza. Czy ten zabieg był celowy i zamierzony od początku, czy też w trakcie pisania powieści zmienił się pierwotny zamysł? 

Stworzyłam postać faceta, którego można polubić, ale chyba wyszła ze mnie kobieta i stało się tak, że Filip, niby główny bohater,  został stworzony po to, by pokazać ten kobiecy świat w „Magnolii”.

Czytając „Magnolię”, a konkretnie fragmenty, w których Filip Spalski był niezwykle oczarowany Olgą, kilkakrotnie miałam wrażenie, że pojawi się dotyczący ich wątek miłosny. Nie kusiło Pani, by w jakikolwiek sposób bardziej skrzyżować ze sobą losy tych postaci?

No, właśnie nie! Nie kuszą mnie takie rozwiązania – są i za bardzo oczywiste,  i po prostu niechciane przeze mnie zarówno w życiu, jak i w moich książkach. Zresztą, wydaje mi się, że też pozostawiają  u czytelnika pewien niedosyt i większą ciekawość.

I ja mam autograf autorki :)

Czy myśli Pani o napisaniu dalszej kontynuacji losów bohaterów „Magnolii” oraz „Długiego lata w Magnolii”? Czy w tej kontynuacji można by było się spodziewać dalszych losów Tuśki, rozwinięcia historii Luizy, a może i nawet Natusi?

Podpisałam niedawno umowę z wydawnictwem na trzecią część cyklu o Magnolii. A gdy usiadłam i tak na spokojnie zaczęłam myśleć, o czym napisać, wpadłam w lekką panikę, bo wydaję mi się, że ten świat w „Długim lecie w Magnolii” zamknęłam. Na pewno zostanę w okolicy Magnolii, ale chyba stworzę nowych bohaterów z tymi starymi w tle.

19 maja miała premię Pani najnowsza powieść zatytułowana „Złoty sen”. Proszę trochę o niej opowiedzieć. Czym jest ten tytułowy „złoty sen”?

Nie wiem, czy jak zdradzę, to wiele osób ją przeczyta :)

Ale „złoty sen” to śmierć, choć nie nazwałam jej w tej powieści tak otwarcie. Cała ta książka, która w wielu momentach wydaje się zwariowana czy pozornie lekka, krąży wokół tego tematu.

A czy ma Pani taki projekt, pomysł na książkę, który czeka na swój czas i  który można by nazwać „powieścią życia”.

Mam już jakąś część tej książki napisaną, ostatnio rozmawiałam nawet o niej z wydawnictwem. Akcja tej powieści dzieje się w bardzo dalekiej przyszłości, z tym że nie jest to książka science –fiction. Będzie to raczej opowieść o relacjach międzyludzkich  w surowej rzeczywistości. Na pewno jest to zupełnie inna książka niż wszystkie moje poprzednie i wiem, że to ona będzie powieścią mojego życia.

Pani Grażyno, bardzo dziękuję za wyczerpujący wywiad. Życzę także wielu świetnych pomysłów oraz niegasnącej pasji literackiej.

Dziękuję. I na koniec taka uwaga, jeśli tylko odkryjecie w sobie jakąś namiastkę talentu, predyspozycje oraz chęci, to zaczynajcie jak najwcześniej, bo ja zmarnowałam wiele lat na takim zwykłym życiu. Za późno się przekonałam, że tylko temu chcę poświęcić życie. 

************************************************************* 

Mam nadzieję, że Wam się podobało :) Mnie wielką frajdę sprawiło przygotowywanie pytań, a potem  - już po wywiadzie - przepisywanie go z dyktafonu. Jednak, przyznaję tuż przed spotkaniem trochę się stresowałam. Gdybyście mieli jakieś uwagi czy opinie, piszcie koniecznie w komentarzach. A ja już teraz zapraszam Was na moją recenzję najnowszej książki pani Grażyny, tj. „Złotego snu”, o którym autorka wspominała. Powieść mam już za sobą, więc jej recenzja ukaże się niebawem!

 

Życzę Wam udanego popołudnia!

Pozdrawiam

nieidentyczna