Nie czytam, a oglądam #6

Auschwitz oczami dziecka….

Ośmioletni Bruno, syn niemieckiego oficera, mimo że jego ojciec pełni służbę czynną w armii, nie ma żadnego pojęcia o toczącej się wojnie. Żyje jakby obok niej, nie zwracając uwagi na to, co dzieje się na ulicach i w miastach. Gdy jego ojciec otrzymuje awans, Bruno musi pożegnać kolegów i wraz z najbliższymi przeprowadzić się w nowe miejsce, które jednak nie zyskuje jego sympatii. Dom jest duży i brzydki, kręcą się po nim liczni żołnierze,  część okien – nie wiedzieć czemu - została zakratowana, a wejście na tył podwórza jest zabronione. Jednak nie to jest najgorsze dla chłopca – najbardziej bowiem doskwiera mu brak przyjaciela… I to w jego poszukiwaniu, złamie on zakaz i wybierze się na „farmę”, jak określa chyłkiem podpatrzone przez okno miejsce. I rzeczywiście znajdzie go, choć nie na farmie, a za kratami obozu… 

Szmul jest dokładnie w wieku Bruna. Mógłby być tak samo uśmiechniętym i radosnym dzieckiem, niestety w tej jednej kluczowej, wtedy - podczas II wojny światowej, kwestii odróżniał się do Bruna – urodził się bowiem w żydowskiej rodzinie. To sprawiło, że poznał wojnę bezpośrednio, od tej najgorszej strony. Doświadczył bólu, głodu, śmierci najbliższych. Zastraszony i wykorzystywany do ciężkiej pracy nie bardzo pojmuje, co dzieje się dookoła, dlaczego nagle zamknięto ich w obozie. 

Spotkanie obu chłopców pewnie w prawdziwych realiach nie miałoby szans na zaistnienie. Jednak nie zgodność filmu z rzeczywistością jest tu ważna, a to, jakie niesie on przesłanie. Bo film stanowi niejako syntezę wszystkich zbrodni nazistowskich. W kreacji Szumla, a więc jednostki, dostrzec możemy cierpienia milionów niewinnych ofiar, co potęguje dodatkowo fakt, iż bohater jest dzieckiem. Uwidoczniają się tu także mechanizmy działań systemu nazistowskiego. Poprzez postacie, takie jak ojciec Bruna, młody esesman stacjonujący w obozie czy nawet wynajęty nauczyciel, możemy dostrzec zakłamanie i obłudę bijącą z owego systemu, ale też chorą wiarę tych ludzi w sens i dobro przedsięwzięcia, w którym biorą udział, ich uległość wobec władzy oraz ich stopniowo postępujące wynaturzenie, odczłowieczenie. Warto też zauważyć, że obaj chłopcy reprezentujący wrogie sobie narody, wcale nie czują tej nienawiści, są od niej wolni, choć nie rozumieją dlaczego, dzieli je kolczasty drut, postanawiają– mimo wyraźnych przeszkód – przyjaźnić się. 

Zakończenie filmu jest tragiczne. Brutalnie wżyna się w psychikę odbiorcy i sieje w niej spustoszenie. Nie mogłam poradzić sobie z takim obrotem sprawy, nie umiałam zahamować łez. Piszę o tym, co czułam, bo nie chcę zdradzać nikomu jego szczegółów. Każdy powinien obejrzeć to sam… I sam się z tym zmierzyć.

„Chłopiec w pasiastej piżamie” reż. Mark Herman
Moja ocena: 10/10