W walce z seksualnym zniewoleniem…

Prostytucja, mimo że określana mianem najstarszego zawodu świata, wciąż pozostaje tematem kontrowersyjnym - tym bardziej że w wielu przypadkach dotyczy ona handlu ludźmi. Kobiety, sprzedawane do burdeli, odzierane są z godności i uczuć. Stają się towarem, który służy nie tylko do zaspokajania najdzikszych fantazji erotycznych, ale również do odreagowania i wyżycia się klientów. W Kambodży jest jeszcze gorzej… Tam do burdelu może trafić nawet cztero- czy pięciolatka. Im młodsza dziewczynka tym lepiej – dziewictwo bowiem jest w cenie, bo wciąż aktualne w kambodżańskim społeczeństwie pozostaje przeświadczenie, że seks z dziewicą zapewnia dobrobyt, wydłuża życie i chroni przed chorobami. Zatem rodzina, która nie jest w stanie się utrzymać, ma długi albo potrzebuje pieniędzy, np. na edukację dla syna, sprzedaje własną córkę do burdelu, by co miesiąc móc pobierać pieniądze, które ona zarobiła… To, wbrew pozorom, dość powszechnie spotykana praktyka, która pokazuje jak niski status społeczny ma kobieta w Kambodży. Jest ona tam bowiem zobowiązana do bezwzględnego posłuszeństwa mężczyznom i nieuskarżania się na swój los. 

Somaly Mam, autorka „Drogi utraconej niewinności”, działaczka społeczna i obrończyni praw człowieka zna takie przypadki nie tylko „z widzenia”. W wieku szesnastu lat została bowiem sprzedana do burdelu, gdzie przeszła prawdziwe piekło, co opisuje w swojej książce. Nieustannie gnębiona, zastraszana i głodzona dzień w dzień przyjmowała obleśnych, cuchnących klientów, którzy brutalnie ją wykorzystali dla własnej satysfakcji. Żyła na skraju ubóstwa – bez czystej wody, środków higienicznych, leków. Często skuwana i pilnowana, musiała wykonywać to, co jej kazano. Inaczej czekały ją dotkliwe kary. Mimo wszystko nie poddała się, jak robiły to jej współtowarzyszki niedoli. Gdzieś w jej sercu czy umyśle tliła się nadzieja na zamianę swojego losu... i udało się jej to zrobić!

Nie chcę i nie umiem napisać Wam nic więcej o życiu tej niezwykłej kobiety oraz o tym, co ona przeszła, bo – wierzcie mi – to materiał nie na jedną krótką recenzję. To coś, co trzeba przeczytać w samotności i z uwagą, by dokładnie zrozumieć problem zniewolenia seksualnego kobiet w Kambodży, ale też by dokładnie poznać los tej, która z odwagą o tym mówi. Bez wątpienia przecież, los doświadczył Somaly nader boleśnie, zadając głębokie rany, które do dziś w pełni się nie wygoiły, mimo że minęło już ponad 20 lat, od kiedy skończyła pracować jako prostytutka. 

Czasami gdy czyta się o tak wielkim cierpieniu, nie sposób zrozumieć, jak jeden człowiek może tyle znieść, jak udało mu się to przetrwać i żyć dalej. Wydaje się niesprawiedliwym fakt, że ta jedna wątła, osamotniona i niekochana przez nikogo kobieta zdołała się podnieść po takim upadku… Ba, ona nie tylko sama się po nim pozbierała, ale również pomaga innym dziewczynkom wrócić do normalności i obudować własne poczucie wartości. Somaly Mam jest założycielką dwóch organizacji ukierunkowanych na pomoc ofiarom seksualnej przemocy i wyzwalanie tych, którzy są  bezprawnie niewoleni, przez co przysporzyła sobie licznych wrogów w skorumpowanym rządzie Kambodży (którzy również chętnie korzystają z usług nieletnich prostytutek) oraz wśród mafiosów zajmujących się handlem żywym towarem. Wielokrotnie przecież grożono jej śmiercią, jednak zdało się to na nic, bo Somaly wciąż odważnie niesie pomoc tym, którzy tego potrzebują.  Jej historia to niezwykłe świadectwo odwagi i poświęcenia w imię godności i praw człowieka. Somaly swoją postawą daje wzór godny naśladowania i szacunku, bowiem jej działania skierowane są ku tym, o których zazwyczaj się zapomina i nie mówi – lub raczej, o których wygodniej jest nie mówić. 

Somaly z uratowanymi dziewczynkami....

Somaly Mam jako że – co sama podkreśla - nigdy nie zdobyła wykształcenia, jasno i klarownie opisuje swoją historię. W żaden sposób nie stara się jej upiększać, nie boi się mówić o rzeczach wstydliwych lub brutalnych, przez co jej książka aż kipi od realizmu -  w zetknięciu, z którym nieprzygotowany na taki nadmiar okrucieństwa czytelnik popada w swoiste otępienie - wyrwany z własnego życia, skupia się wyłącznie na czytanej przez niego historii. Dlatego też lektura „Drogi utraconej niewinności” była dla mnie wyzwaniem. Traumatyczne opowieści o dzieciach i młodych dziewczynkach, które w swojej relacji przywołuje wielokrotnie autorka, by lepiej zobrazować, ale też urealnić istniejący w Kambodży problem, ta wszechobecna przemoc i nędza, niesprawiedliwość losu były dla mnie niezwykle przytłaczające. Czytając niektóre rozdziały, mimo woli łzy spływały mi z oczu. Jednak nie to było najgorsze. Najgorsze jest to, że „takie rzeczy wciąż się dzieją; nawet dziś, tej nocy. Wyobraźcie sobie, jak wiele dziewczynek zostało pobitych i zgwałconych, odkąd zaczęliście czytać tę książkę. Moja historia byłaby bez znaczenia, gdyby nie fakt, że jest także ich historią.” * Po przeczytaniu tego krótkiego, ale wymownego fragmentu byłam totalnie przybita, nie wiedziałam, co ze sobą począć… Dlatego też ostrzegam wszystkich, którzy są wrażliwi i mają słabe nerwy przed lekturą „Drogi…”, bo to niezwykle trudna pozycja, wobec której nawet najwięksi antyspołecznicy nie przejdą obojętnie. Wgryza się ona w psychikę, tłamsi ją nadmiarem agresji i przemocy, od których aż kipi i nie daje wytchnienia na długo. Niemniej jednak, nie żałuję jej przeczytania i pewnie Wy także – jeśli tylko zdecydujecie się na lekturę -  nie będziecie żałować, bo mimo ogromu zła, o którym traktuje, historia Somaly również inspiruje i motywuje do działania na rzecz społeczeństwa, choćby tego najbliższego… 

„Droga utraconej niewinności” Somaly Mam, wyd. Albatros

liczba stron: 256

* cytat pochodzi z książki, s. 87.